De vlag kan uit. Maar niet te lang!

Defensie krijgt twee nieuwe fregatten

Defensie en Damen hebben eindelijk een overeenkomst voor de bouw van vier ASW-fregatten: twee voor Nederland en twee voor België. Ze zullen rond 2030 de M-fregatten vervangen. Geen dag te vroeg want die zijn dan ruimschoots over hun levensduur heen. De D-brief waarin de minister dit aankondigt, heeft echter weinig aandacht voor voortstuwing en energie-opwekking: slechts een armetierig en eufemistisch 'duurzaamheids' paragraafje. Daarmee wordt geen recht gedaan aan de noodzaak om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. Defensie heeft zichzelf tot doel gesteld in 2030 20% minder afhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen en in 2050 70% minder. 

Europa is wat betreft haar energievoorziening een geo-politieke speelbal geworden en dat ondermijnt haar veiligheid. De oorlog in de Oekraïne heeft dat eens temeer aangetoond.

Defensie informeert Kamer met D-brief.

Duurzaamheid – Om het brandstofverbruik zoveel mogelijk te verlagen krijgt het ASW-fregat een voortstuwing met diesel- en elektromotoren zonder gasturbines. De dieselmotoren voldoen aan de laatste emissie-eisen. Met deze motoren kan Defensie op de langere termijn mogelijk duurzaam geproduceerde brandstoffen gaan gebruiken. Het brandstofverbruik afgezet tegen het tonnage waterverplaatsing is gunstiger bij het ASW-fregat dan bij het M-fregat. Aangezien de waterverplaatsing van het ASW-fregat echter bijna twee keer zo groot is, ligt het brandstofverbruik in absolute zin hoger. 

Daar valt het volgende over te zeggen.

• Ondanks de recente toename van de waterverplaatsing van 5500 ton naar 6400 ton, heeft Defensie vastgehouden aan een schip zonder gasturbines. Dat is verstandig want gasturbines hebben weliswaar een geweldige power-to-weight ratio maar zijn niet erg energie-efficiënt.
• Omdat het nieuwe ASW-fregat (6400) bijna tweekeer groter wordt dan het huidige M-fregat (3300) is er meer brandstof nodig. Maar hoeveel is onduidelijk. Het ASW-fregat gaat in ieder geval niet bijdragen aan de doelstelling 2030; laat staan aan de doelstelling 2050.
• Was de voorziene maximale snelheid voor het ontwerp van 5500 ton van 25 knopen al een uitdaging voor een schip zonder gasturbines, voor een nog groter schip waarschijnlijk onhaalbaar. De maximale vaart zal dus lager dan 25 knopen worden, maar hoeveel? Is een paar knopen minder een grote aderlating? Waarschijnlijk niet, maar het is toch wel zo netjes om de Kamer daar over te informeren. 
• Andere nieuwe technieken om het brandstofverbruik te verminderen, blijven onbenoemd: toepassing variabele toeren generatoren en pompen, DC-distributie, geavanceerde koudwatersystemen, etc. Gaan innovatieve hydrodynamische technieken worden toegepast?
• De Marine heeft in 2018 uitgebreide beproevingen gedaan met duurzaam geproduceerde biobrandstoffen en geconstateerd dat er geen technische of logistieke bezwaren zijn die te gebruiken. Heeft toepassing ook toegezegd in het klimaatakkoord, maar vindt elke keer een reden om het voor zich uit te schuiven.
• De International Maritime Organisation (IMO) schrijft (diesel) motoren voor die voldoen aan Tier 3. Mooi dat Defensie daar aan gaat voldoen, maar ook noodzakelijk om gedoe bij havenbezoeken te voorkomen. Maar als Defensie IMO in Tier 3 volgt waarom dan niet andere IMO richtlijnen om het brandstofgebruik terug te dringen, bijvoorbeeld een militaire Energy Efficiency Design Index (EEDI),

Kan de vlag uit? Ja natuurlijk, maar niet te lang.

Mooi dat de kogel door de kerk is en er gebouwd kan gaan worden. Maar het schip gaat zijn beoogde levensduur waarschijnlijk niet halen. Het kan in 2030 misschien nog voldoen aan de eigen doelstelling door gebruik te maken van duurzame biobrandstoffen, maar 2050 lijkt onhaalbaar. Toch wel een grote investering voor schepen die hooguit twintig jaar in vaart blijven.

Defensie en de defensie-industrie moeten daarom als de wiedeweerga werken aan een ontwerp dat operationeel superieur is, maar substantieel minder (fossiele) brandstof gebruikt.

 Kilowatten zijn de kogels van de toekomst.

animatie ASW-fregat van Ministerie van Defensie