Een minister met groene vingers!

In de media was er wat kritiek op de benoeming van mevrouw Bijleveld. Hoe zou de nieuwe minister zonder enige ervaring met Defensie, het zo zwaar gehavende ministerie weer vlot kunnen trekkken? Daar staat natuurlijk tegenover dat de nieuwe minister veel bestuurlijk ervaring heeft op zowel centraal als decentraal niveau: kamerlid, burgemeester, staatssecretaris en commissaris van de Koning. Die veelzijdigheid kan mooi van pas komen op het wat in zichzelf gekeerde ministerie van Defensie. Hoe kijkt de nieuwe minister aan tegen de grote uitdaging van deze tijd: de energietransitie van fossiel naar duurzame alternatieven?

In haar nieuwjaarstoespraak 2017 zegt ze als commissaris van de Koning in Overijssel daarover het volgende.

Nederland heeft een forse uitdaging als het gaat om energietransitie. Ik ben er trots op dat alle provincies bereid zijn regionale regie te voeren binnen een nationaal programma energietransitie. We steunen en voelen de nationale ambitie om in 2050 voor onze eigen energiebehoefte te zorgen en energieneutraal te zijn. We willen keihard meewerken met al onze mogelijkheden.

Tot haar aantreden als minister van Defensie was mevrouw Bijleveld ook voorzitter van het Interprovinciaal Overleg. Bij haar afscheid als voorzitter van dat overleg blikt ze op 27 oktober tevreden terug.

Het meest trots ben ik op de Duurzame Investeringsagenda. Een concreet eindresultaat van een goede samenwerking tussen de Vereniging van Gemeenten, de Unie van Waterschappen en de Provincies. Bij de totstandkoming van de Duurzame Investeringsagenda is nagedacht over de lange lijnen van de toekomst.

In "Naar een duurzaam Nederland: Investeringsagenda voor de Kabinetsformatie 2017" doen gemeenten, provincies en waterschappen gezamenlijk voorstellen om Nederland energieneutraal te maken, klimaatbestendig en circulair. Met de investeringsagenda geven ze aan hoe zij, elk vanuit hun eigen rol, gezamenlijk bijdragen aan deze urgente opgaven en daar per jaar 28 miljard voor inzetten. De decentrale overheden vragen het nieuwe kabinet hen te helpen die ambities waar te maken. "Naar een duurzaam Nederland" is natuurlijk niet één op één naar Defensie te vertalen maar is wel een mooi voorbeeld van bestuurlijke daadkracht en visie. 

Het zal de nieuwe minister toch verbazen dat Defensie dat veruit de grootste gebruiker van fossiele brandstoffen bij de Rijksoverheid is, nog geen concrete plannen heeft om het gebruik van fossiele brandstoffen door wapensystemen, te verminderen. Sterker nog, naar eigen inschatting gaat Defensie de komende jaren zelfs méér fossiele brandstoffen gebruiken. Er is weliswaar sinds februari 2016 een Operationele Energiestrategie maar het aangekondigde Plan van Aanpak is nog in nevelen gehuld. Vooralsnog is er weinig zicht op dat de Operationele Energiestrategie leidt tot een serieuze besparing of verduurzaming. Dat is in strijd met de nationale doelstellingen om klimaatverandering tegen te gaan en ondermijnt de inzetbaarheid van de krijgsmacht. 

Mevrouw Bijleveld heeft veel werk verricht om met de decentrale overheden tot een gezamenlijke duurzame investeringsagenda te komen. Daar is ze terecht enthousiast over. Daarmee lijkt Defensie een minister met groene vingers te krijgen. Van groot belang omdat Defensie tot nu toe de andere kant heeft opgekeken en gedacht heeft dat het wel zou overwaaien. 

De nieuwe minister en staatssecretaris zullen de komende weken een groot aantal dringende dossiers op hun bureau krijgen. Met daarbij ook broodnodige investeringen in nieuw materieel. Een tip voor de beide bewindslieden om de stortvloed de baas te blijven: alle nieuwe behoeftestellingen die niet bijdragen aan de Operationele Energiestrategie, gelijk weer onder aan de stapel leggen.