Defensienota 2022: klimaatverandering bedreigt onze veiligheid.

Voor onze veiligheid met stip op één: minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen.

De Russische inval in de Oekraïne heeft eens te meer duidelijk gemaakt dat Europa strategisch zwak staat. Europa bakkeleit wekenlang over een halfbakken olieboycot en Rusland draait stap voor stap de gaskraan dicht. De angst om in de kou te zitten en het inflatiespook ontnemen ons de moed om Oekraïne adequaat te steunen. Dat hierbij ook onze eigen veiligheid in het geding is, hoeft verder geen betoog. Om die onveiligheid het hoofd te bieden, gaat de overheid weer flink investeren in onze militaire capaciteit.

Als het om veiligheid in brede zin gaat, is er één alles overstijgende beleidsrichting: zorg dat je minder afhankelijk wordt van fossiele brandstoffen. Dat is nodig om ons te bevrijden van de 'fossil fuel bullies' én om catastrofale klimaatverandering tegen te gaan. Daar is gelukkig inmiddels brede maatschappelijke en politieke consensus over. Maar tot nu toe had Defensie daar weinig oog voor.

Defensie maakt daarmee een voorzichtig begin.

De nieuwe Defensienota 2022 geeft richting aan de transitie die Rutte IV voor ogen staat. Er is een paragraaf opgenomen die nadrukkelijk aandacht heeft voor de hierboven genoemde veiligheid in brede zin.

• Defensie draagt bij aan de maatschappelijke opgave om klimaatverandering tegen te gaan. Dat is onze taak als overheidsorganisatie. Dat klimaatverandering de instabiliteit elders ter wereld aanwakkert, maakt deze taak voor Defensie extra relevant. Defensie wil in haar optreden energie-efficiënt zijn, omdat dit in toenemende mate bijdraagt aan het verkleinen van de logistieke footprint en het vergroten van de operationele effectiviteit. Defensie stelt een brede uitvoeringsagenda op voor onze verduurzamingsplannen op het gebied van vastgoed, materieel en innovatie.
• Bij het vernieuwen en renoveren van het vastgoed worden verduurzamingsmaatregelen genomen.
• Samen met partners en het bedrijfsleven maakt Defensie duurzamere keuzes voor de energietransitie van ons (toekomstige) operationeel materieel. Hierbij zetten we in op de meerwaarde van duurzaamheid voor de operaties.

In de nota staat dat er behalve aan deze (energie)agenda ook wordt gewerkt aan andere richtinggevende documenten. Dat is misschien de reden waarom de nadruk nu nog ligt op 'zachte' aanpassingen. Verbeteringen waar iedereen het over eens is zoals arbeidsvoorwaarden, vuurkracht, voorraden, logistieke en geneeskundige ondersteuning. Hardere keuzes voor meer en/of andere platformen blijven vooralsnog (bijna) uit.

In dat opzicht valt de aanschaf van nog eens 6 extra JSF's (F35) uit de toon. De ratio daarachter laat zich moeilijk rijmen met de aangekondigde maatschappelijke opgave om klimaatverandering tegen te gaan. De JSF verbruikt 1,6 keer meer brandstof dan de F16 en is de grootste verbruiker bij Defensie. En daar blijft het niet bij. Omdat de JSF relatief weinig 'eigen' brandstof heeft, zijn er overmorgen weer extra tankers nodig. En dan ook nog brandstof die over twintig jaar schaars en erg duur is. Kortom, als het om veiligheid in brede zin gaat, is dit een twijfelachtige investering. 

        

De huidige bewindslieden proberen een verschil kan maken.

Het is goed dat Defensie eindelijk bewindslieden heeft die onderkennen dat minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen belangrijk is voor zowel de operationele effectiviteit als het tegengaan van klimaatverandering. Hopelijk hebben ze voldoende politieke slagkracht om er voor te zorgen dat Defensie tenminste haar eigen doelstelling gaat waarmaken: in 2030 20% minder afhankelijk van fossiele brandstoffen.

foto Defensie