Jaarverslag energietransitie: 'cold comfort' en warme plannen

Ook over 2021 geen inzicht in het verbruik van wapensystemen

Op verzoek van de Kamer rapporteert Defensie in het Jaarverslag ook over energiegebruik en energietransitie. Om dat energiegebruik in perspectief te plaatsen: Defensie is bij de overheid veruit de grootste gebruiker en qua omvang vergelijkbaar met de stad Delft. Als het gaat om het verbruik van het rijdende, vliegende en varende materieel, rapporteert Defensie nog steeds de aangekochte brandstof en niet de gebruikte brandstof. Waar het nou echt aan opgaat, weet Defensie zelfs bij benadering niet. Defensie zegt al jaren te werken aan inzicht op wapensysteemniveau, maar resultaten blijven helaas uit. Daar zijn twee mogelijke verklaringen voor: de wil is er niet of de urgentie ontbreekt.

Cold comfort

De operationele eenheden gebruikten in 2021 aanzienlijk minder brandstof (103,7 mln. liter) dan het jaar daarvoor (132 mln. liter). Dat verschil is volgens Defensie vooral te wijten aan minder varen en vliegen. Dat is mooi voor het klimaat maar toch een beetje 'cold comfort'. Zaak is natuurlijk dat door introductie van nieuw materieel en andere manieren van inzet en trainen, het brandstofverbruik structureel afneemt naar 20% minder afhankelijk in 2030. Die analyse maakt het Jaarverslag helaas niet. Het staat misschien in de 'Roadmap Energietransitie Operationeel Materieel' waarover het Jaarverslag rept. Maar die is (nog) niet met de Kamer gedeeld. 

Warme plannen en tegenvallers

Een paar zaken trekken verder de aandacht.

• Defensie rekent in het Jaarverslag op 45 mln. euro uit het Maritiem Masterplan voor het verduurzamen van de nieuwe hulpvaartuigen van de Marine. Maar onlangs werd bekend dat dat geld er voorlopig niet komt.
• Defensie heeft in 2021 3% van haar elektriciteitsgebruik zelf met zon en windenergie opgewekt. Dat is de helft minder dan vorig jaar, mede door blikseminslag in een windmolen. Defensie gaat wel investeren in meer eigen capaciteit dus naar verwachting zal het aandeel de komende jaren toenemen.
• Goed nieuws is dat Defensie in 2022 begint met het bijmengen van 10% duurzame scheepsbrandstof.
• Ook positief is dat Defensie meer dan voorheen aansluiting zoekt bij Rijksbrede en regionale initiatieven om de CO2 -voetafdruk te verminderen.
• Defensie heeft zich ook voorgenomen om bij te dragen aan het Klimaatakkoord door op termijn 400 á 500 nul-emissie dienstvoertuigen te verwerven. Ook gaat Defensie in 2022 beginnen met een pilot met vijftien waterstofpersonenauto's.
• In het Klimaatakkoord staat ook dat de overheid gaat bijdragen aan het met de helft terugdringen van de werkgerelateerde kilometers. Militairen zijn waarschijnlijk koploper werkgerelateerde kilometers en als Defensie niet meedoet, gaat dat niet lukken. Vooralsnog lijkt Defensie hierin geen stap te zetten.

Defensie maakt kleine stappen vooruit als het gaat om minder afhankelijk worden van fossiele brandstoffen. Nu vooral nog bij het onroerend goed. Bij wapensystemen is helaas geen vooruitgang geboekt. Dat gaat Defensie op den duur bezuren. Want als de strijd in de Oekraïne één ding duidelijk heeft gemaakt, is het dat kilowatten de kogels van de toekomst zijn. Tijd om een tandje bij te zetten.